Οι Πολίτες Ζακύνθου θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε εξαρχής: ΔΕΝ είμαστε σε καμία περίπτωση υπέρ της “νομιμοποίησης” ενός “παράνομου” δικτύου. Το αποχετευτικό δίκτυο που στήθηκε άτυπα κάποτε από επιχειρηματίες στον Πλάνο δεν μπορεί να αποτελέσει μόνιμη λύση. Η μόνη απάντηση είναι ένα νέο, ολοκληρωμένο και νόμιμο έργο, που θα υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και θα σέβεται το περιβάλλον.
Τις τελευταίες μέρες ακούσαμε απίστευτες δηλώσεις: ότι το δίκτυο δεν αναγνωρίζεται, ότι δεν υπάρχουν άδειες, ότι ευθύνονται άλλες περιοχές ή ότι οι υπερχειλίσεις είναι… αναμενόμενες. “Σταθμάρχες” αποφασίζουν πότε θα στείλουν τα λύμματα στο αεροδρόμιο.. Όλα αυτά όμως δεν αλλάζουν την πραγματικότητα που βιώνουν κάτοικοι και επισκέπτες: λύματα στους δρόμους, δυσοσμίες και ένα σοβαρό πλήγμα στο περιβάλλον και τον τουρισμό.
Από τα στοιχεία και τις ίδιες τις δημόσιες τοποθετήσεις φαίνεται καθαρά ότι το αποχετευτικό δίκτυο του Πλάνου δημιουργήθηκε κάποτε από λίγους επιχειρηματίες, για να εξυπηρετήσει τα δικά τους συμφέροντα, μετά από απραξία της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και του κράτους. Το αποτέλεσμα ήταν ένα δίκτυο που στήθηκε με ιδιωτική χρηματοδότηση (και απόσβεση), πρόχειρα σε πολλές περιπτώσεις, και για συγκεκριμένες ανάγκες (και ίσως εξυπηρετήσεις!) . Ο ιδιώτης καταπάτησε τον δρόμο (τομές – σωληνώσεις) και το δημόσιο συμφέρον, αλλά δεν μπορούσε και να εμποδίσει τον επόμενο ιδιώτη να συνδεθεί, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια αλυσίδα άτυπων συνδέσεων χωρίς κανόνες, με τις συνέπειες που βλέπουμε σήμερα.
Κατανοούμε ότι αρκετοί επιχειρηματίες και ιδιοκτήτες πλήρωσαν σημαντικά ποσά από δικά τους κεφάλαια τους για να συνδεθούν σε αυτό το άτυπο δίκτυο. Η άποψή μας, δυστυχώς, είναι ότι θα έπρεπε να είχαν ακολουθήσει την τυπική και νόμιμη οδό. Ωστόσο, είναι βέβαιο πως το κόστος τους έχει αποσβεστεί εδώ και χρόνια μέσα από τη λειτουργία των μονάδων τους, και είμαστε σίγουροι ότι θα πληρώσουν με “χαρά” τα τέλη σύνδεσης για ένα νέο, σωστό δίκτυο που θα λειτουργεί νόμιμα και με σεβασμό στο δημόσιο συμφέρον. Και ειδικά οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, ας μην ξεχνάμε ότι έχουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν τους δικούς τους βιολογικούς καθαρισμούς και να μην επιβαρύνουν καθόλου το κοινό δίκτυο – όπως αναφέρεται και στις άδειες τους άλλωστε!
Για αυτό πιστεύουμε ότι το παράνομο δίκτυο δεν πρέπει να νομιμοποιηθεί. Χρειάζεται νέο, σωστό δίκτυο που να πληροί όλες τις περιβαλλοντικές και τεχνικές προδιαγραφές και να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον – αλλά και το περιβάλλον.
Σύμφωνα με τα τεχνικά δεδομένα, η εκτίμηση κόστους γίνεται ανά μέτρο. Για να τοποθετηθεί ταυτόχρονα αποχετευτικός και υδρευτικός αγωγός στο ίδιο όρυγμα, το κόστος ανέρχεται περίπου στα 750 ευρώ ανά μέτρο. (Εκτίμηση με μέσες τιμές παρομοίων έργων στην Ευρωπαϊκή Ένωση) Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο τους σωλήνες αλλά και εκσκαφές, φρεάτια, επιχώσεις, συνδέσεις, αποκαταστάσεις δρόμων και εργολαβικό κέρδος – και δεν είναι συντηρητική τιμή.
Για την περιοχή του Τσιλιβί, χρησιμοποιώντας ανοιχτά γεωχωρικά δεδομένα (OpenStreetMap) και ανάλυση μέσω του εργαλείου Overpass, υπολογίσαμε ότι το οδικό δίκτυο που εξυπηρετεί τον οικισμό είναι περίπου 31 χιλιόμετρα. Η μέτρηση έγινε φιλτράροντας μόνο τους κύριους δρόμους (residential, tertiary, secondary, primary), εξαιρώντας ιδιωτικές προσβάσεις και υπηρεσιακές λωρίδες (service), ώστε το αποτέλεσμα να αφορά το πραγματικό δημόσιο δίκτυο.
Παράλληλα, με την ίδια μέθοδο καταγράφηκαν οι επιχειρήσεις που είναι ήδη χαρτογραφημένες: 57+ καταστήματα, 113+ επιχειρήσεις εστίασης και 56+ ξενοδοχεία/καταλύματα. Μπορεί τα δεδομένα να μην είναι πλήρη καθως δεν είναι ολοι στο openmap, αλλά μας δίνουν μια αξιόπιστη εικόνα της κλίμακας της οικονομικής δραστηριότητας που εξαρτάται από τη λειτουργία ενός σύγχρονου αποχετευτικού δικτύου.
Με απλή αναγωγή, τα 31 χιλιόμετρα × 750 €/μέτρο αντιστοιχούν σε ένα έργο της τάξης των 23 εκατομμυρίων ευρώ.
Πού μπορούν να βρεθούν αυτά τα χρήματα;
- Από το υφιστάμενο τέλος διαμονής (0,5%–0,75%). Με περίπου 2 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις τον χρόνο, αποδίδονται ήδη 1,5–2 εκατομμύρια € ετησίως. Αν αυτά επιστρέψουν στο νησί, μπορούν να στηρίξουν το έργο.
- Από ένα νέο στοχευμένο περιβαλλοντικό τέλος 3 € ανά διανυκτέρευση, μόνο για βραδιές με τιμή άνω των 150 €. Αν υπολογίσουμε ότι περίπου το 60% των διανυκτερεύσεων στο Τσιλιβί ξεπερνά αυτό το όριο, τότε μιλάμε για περίπου 1,2 εκατ. premium διανυκτερεύσεις × 3 € = 3,6 εκατ. € ετησίως.
- Από το εφάπαξ τέλος σύνδεσης ανά ξενοδοχείο, με βάση τις κλίνες + τα τραπεζοκαθίσματα. Με μια κλιμακωτή χρέωση, συγκεντρώνονται περίπου 4,3–4,8 εκατ. € στην αρχή.
Και εδώ μπαίνει το κρίσιμο σημείο: σήμερα πολλές ξενοδοχειακές μονάδες καλύπτουν μεγάλο μέρος των αναγκών τους με υδροφόρες, πληρώνοντας κάθε χρόνο δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Ένα ξενοδοχείο με 60 κλίνες μπορεί να δαπανά περίπου 30.000 € τον χρόνο μόνο για νερό, δηλαδή 150.000 € σε πενταετία. Ένα μικρότερο ξενοδοχείο με 30 κλίνες φτάνει τα 12.000–15.000 € τον χρόνο, δηλαδή 60.000–75.000 € σε πενταετία.
Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτά τα νούμερα είναι συντηρητικά. Στην πραγματικότητα, οι δαπάνες για υδροφόρες είναι πολύ μεγαλύτερες, και οι αναγνώστες που γνωρίζουν ακριβώς τι πλήρωσαν θα μας συγχωρήσουν για την «υποτίμηση». Ο σκοπός είναι να δείξουμε με σαφήνεια ότι τα χρήματα αυτά, που σήμερα χάνονται κάθε χρόνο σε υδροφόρες – λυμματοφορεις, αρκούν για να χρηματοδοτήσουν εν μέρη ένα τέλος σύνδεσης στο νέο δίκτυο. Δηλαδή, η επένδυση δεν είναι έξτρα βάρος· είναι η αντικατάσταση μιας αδιέξοδης δαπάνης με μια βιώσιμη λύση.
Όμως η πραγματική αξία βρίσκεται σε μια ολοκληρωμένη μελέτη δικτύου που δεν θα περιορίζεται μόνο στην τοποθέτηση αγωγών. Θα πρέπει να περιλαμβάνει τις αναγκαίες γεωτρήσεις, τα κατάλληλα συστήματα καθαρισμού ώστε το νερό να είναι ασφαλές, και ένα δίκτυο συνεχούς ροής χωρίς «νεκρές ζώνες». Έτσι θα εξασφαλίζεται μόνιμα καθαρό νερό και σταθερή ποιότητα, σε συνδυασμό με το νέο αποχετευτικό δίκτυο. Φυσικά βλέπουμε ήδη εξαγγελίες για πολλά από αυτά.
Και φυσικά, στο νέο δίκτυο δεν θα υπάρχει κανένας παράνομος: κανένας συνδεδεμένος χωρίς μετρητή νερού και χωρίς μετρητή λυμάτων. Όλοι θα έχουν ισότιμη πρόσβαση και διαφάνεια στη χρέωση. Το φαινόμενο των «κλεφτών νερού» με αντλίες θα εκλείψει, αφού το δίκτυο θα λειτουργεί με επάρκεια και σωστή πίεση.
Με αυτό το μίγμα χρηματοδότησης —υφιστάμενο τέλος διαμονής, νέο στοχευμένο περιβαλλοντικό τέλος, τέλη σύνδεσης που καλύπτονται από την εξοικονόμηση των υδροφόρων— το έργο μπορεί να αποσβεστεί σε μόλις πέντε χρόνια με ίδιους πόρους, χωρίς να υπολογίζουμε καμία βοήθεια από τις “ενεργειες” του εκάστοτε βουλευτή ή της κεντρική κυβέρνηση. Όλοι οι υπολογισμοί μας φυσικά δεν συμπεριλαμβάνουν και την πολύτιμη βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν αξιόλογοι μηχανικοί για την σημαντική μείωση του κόστους.
Και εδώ είναι η άλλη μεγάλη αλήθεια: η Ζάκυνθος, οι επιχειρηματίες και οι ξενοδόχοι συμβάλλουν ήδη με τεράστια ποσά στα κρατικά ταμεία μέσω της φορολογίας. Η Ζάκυνθος έχει το δικαίωμα να απαιτήσει —και όχι απλά να «ζητήσει»— την ενίσχυση τέτοιων έργων από το κράτος. Αρκεί βέβαια όλα να γίνονται με τη νόμιμη οδό, χωρίς πλάγιες πρακτικές και άτυπες λύσεις, με οργανωμένες μελέτες απο πολιτικά ανεξάρτητα σχήματα αυτοδιοίκησης.
Τέλος, ένα τέτοιο εγχείρημα, η δημιουργία ενός νέου παράλληλου δικτύου με σταδιακή απόσυρση του παλαιού, μπορεί να ολοκληρωθεί στον ίδιο ορίζοντα πενταετίας. Δηλαδή, όταν το έργο θα έχει πλήρως αποσβεστεί, θα έχει ταυτόχρονα ολοκληρωθεί και η μετάβαση σε ένα σύγχρονο, ασφαλές και περιβαλλοντικά βιώσιμο σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης.
Στη διαδικασία αυτή —νέων συνδέσεων και απόσυρσης του παλιού παράνομου δικτύου— θα ξεκαθαρίσει οριστικά το τοπίο: πολλές επιχειρήσεις θα αναγκαστούν να λειτουργήσουν τους δικούς τους βιολογικούς καθαρισμούς, όπως ορίζει ο νόμος, και το σύστημα θα αποκτήσει τάξη και διαφάνεια. Και εδώ είναι κρίσιμο να τονίσουμε: ο συνδυασμός μας είναι στην καρδιά του τεχνοκρατικός. Πιστεύει στους νόμους του κράτους, στη συνέχεια, στο συμφέρον του πολίτη και στο περιβάλλον. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να διασφαλιστεί ότι έργα τέτοιου βεληνεκούς δεν θα καταλήξουν να εξαρτώνται από αποσπασματικές αποφάσεις ή πειραματισμούς ανθρώπων που δεν διαθέτουν την απαραίτητη γνώση και συνέχεια στη διοίκηση.
Δεν μιλάμε απλώς για ένα τεχνικό έργο. Μιλάμε για μια επένδυση που θωρακίζει το περιβάλλον, μειώνει το κόστος των επιχειρήσεων, προστατεύει τη δημόσια υγεία και στηρίζει τον τουρισμό — τη βασική οικονομική δραστηριότητα του τόπου.
Τα παραπάνω στοιχεία βασίζονται σε στατιστικά κόστη έργων αποχέτευσης και ύδρευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε ανάλυση δεδομένων μέσω Overpass σε ανοιχτούς χάρτες (OpenStreetMap). Οι επιχειρήσεις που καταγράφηκαν ίσως δεν είναι όλες, όμως προσφέρουν μια αξιόπιστη εικόνα της πραγματικής κλίμακας της περιοχής.
Πολίτες Ζακύνθου – 31.08.2025